Gesprek 4: Dat is (niet) eerlijk!
Beginsituatie
Beginsituatie
- Jongeren hebben vaak een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel. Als in hun eigen leven of in hun directe omgeving iets gebeurt dat ze oneerlijk of onrechtvaardig vinden, kunnen ze zich daar enorm over opwinden. Denk aan een docent die hen ten onrechte een onvoldoende gaf, of aan een ouder die een broer of zus voortrekt boven henzelf. Waar ouderen hen soms voorhouden: ‘Maak je er niet zo druk over’, doen zij dat laatste juist wél. Dat kan iets heel authentieks hebben, vooral als het niet henzelf maar bijvoorbeeld een vriend betreft.
- Ondertussen worden ze via de media dagelijks geconfronteerd met allerlei situaties van onrecht op grotere schaal: industriëlen die kinderen uitbuiten, dictators die hun eigen volksgenoten onderdrukken, politici die de waarheid verdraaien, samenlevingen die het min of meer gewoon vinden dat ongeboren kinderen gedood worden, enz. De houding van jongeren daartegenover kan heel verschillend zijn:
- Er zijn tieners en jongeren die zich ook híer erg druk om kunnen maken. Misschien doen ze mee met schrijfacties van Amnesty International, kopen ze alleen kleren waar geen kinderarbeid aan te pas is gekomen, protesteren ze tegen abortus, of zijn ze bewust lid van een politieke jongerenorganisatie.
- Er zijn ook jongeren voor wie situaties van onrecht alleen een issue zijn als het henzelf of hun directe omgeving betreft. Dat hoeft niet per se uit desinteresse of onverschilligheid te zijn. De informatie die ze via de media over onrecht krijgen, kan hen afstompen. Het probleem is voor hen té groot en ze zien niet hoe ze er zelf verandering in zouden kunnen brengen. Dus sluiten ze zich er een beetje voor af, wat veel volwassenen trouwens óók doen.
- Het maakt ook erg uit wat ze in hun geloofsopvoeding hebben meegekregen over de christelijke houding ten aanzien van onrecht. Het kan zijn dat ze onbewust denken dat het geloof vooral gaat over ‘geestelijke dingen’ en minder over maatschappelijke kwesties. Dat protesteren tegen onrecht óók ‘geestelijk’ is en alles te maken heeft met geloven, hebben ze mogelijk niet helemaal helder.
Doelstelling
- Jongeren ontdekken dat God gerechtigheid heel serieus neemt, omdat Hij zelf rechtvaardig Dat geldt zowel in ‘verticale’ (de verhouding tussen Hem en mensen) als in ‘horizontale’ zin: de verhouding tussen mensen onderling. Als Hij gaat voor nieuwe hemelen en een nieuwe aarde, waar gerechtigheid woont (2 Petrus. 3:13), betekent dat dat in de nieuwe wereld alles zal worden rechtgezet. Dit perspectief moet nú al het handelen van christenen kleuren.
- Jongeren ervaren het als een roeping om aan dit perspectief zoveel mogelijk gestalte te geven. Als je – met God – verlangt naar een samenleving vol recht en gerechtigheid, is het onbestaanbaar dat je dat verlangen uitschakelt voor je leven hier nu. Dan behandel je je naaste nú al met eerlijkheid en respect; dan probeer je niet rijk te worden ten kosten van anderen, enz.
- Jongeren gaan bewuster leven vanuit dit besef en zoeken naar mogelijkheden om dat in hun eigen leven concreet te maken. Hoe kunnen ze zoveel mogelijk opkomen voor het recht en strijden tegen onrecht? Daarbij wordt niet méér gevraagd dan ze redelijkerwijs aankunnen, maar ze worden wél gestimuleerd om zo’n levensstijl na te streven.
Jesaja 58:1-10
In dit gedeelte stelt Jesaja namens God een geloof ter discussie dat zich zogenaamd richt op innerlijke vroomheid, maar zich ondertussen niet bekommert over hoe het eraan toegaat in de samenleving. Alleen een geloof dat opkomt voor de hongerigen, de armen en verdrukten kan zegen van God verwachten.
Gebed
- Dank God voor wie en hoe Hij is: Hij is helemaal rechtvaardig, eerlijk en goed.
- Belijd dat voor ons nog wel eens het tegenovergestelde geldt: we behandelen andere mensen niet altijd eerlijk en we kijken soms de andere kant op als we merken dat mensen lijden onder onrecht.
- Bid om de geloofsmoed om binnen onze mogelijkheden te werken aan recht en te protesteren tegen onrecht.
Lied
Met open armen
Dit is één van de meest bekende liederen van het collectief ‘Schrijvers voor gerechtigheid’. Op internet kun je de begeleidende muziek bij dit lied vinden, evenals een uitvoering ervan. Als jongeren het nog niet kennen, zingen ze het na één keer luisteren mee. Het mooie van dit lied is dat het inzet bij een gevoel dat jongeren zullen herkennen bij zichzelf: hier hebben zij behoefte aan! Maar als je dit zelf gevonden hebt in Gods huis, ga je het ook anderen toezingen: ‘Hier is het goed, hier mag je zijn.’
Introductievorm
Niet eerlijk
Werkwijze
- Neem zoveel mogelijk verschillende kranten en nieuwsbladen mee.
- Laat de opdracht in twee- of drietallen doen.
- Laat de tieners/jongeren zoeken naar berichten over recht en onrecht. Maar ze mogen ook situaties noemen uit hun geheugen. In het schema in het werkboek staat voor beide categorieën een voorbeeld. Daarmee wordt duidelijk dat ze heel breed mogen denken. Zoek en denk trouwens zelf mee.
- Bespreek vervolgens de twee vragen die in het werkboek staan.
- Eventueel kun je dit onderdeel beëindigen door een filmpje te laten zien van International Justice Mission. Op hun website ijmnl.org staan onder ‘Slavernij vandaag’ verschillende filmpjes over kinderen die als slaaf worden misbruikt in bijvoorbeeld de visserij of de seks-industrie. Wat roept dit bij de jongeren op? Vinden ze dat de kerk een organisatie als International Justice Mission moet steunen?
Bijbelstudie
Jesaja 58:1-10: Zit het bij ons wel goed?
Werkwijze
- Lees het bijbelgedeelte met elkaar. Lees het eventueel vervolgens nog een keer, maar dan in de weergave van Bijbel in Gewone Taal. Deze weergave is veel duidelijker, terwijl ze ook vrij correct is.
- Laat de jongeren eerst voor zichzelf de verschillende passage in eigen woorden samenvatten, eventueel in tweetallen.
- Loop dan alle passages langs. Vraag steeds aan één of jongeren hun samenvatting voor te lezen. Zijn er jongeren die in hun samenvatting andere dingen hebben benadrukt? Laat hierover gesprek ontstaan. Daag de jongeren uit om hun samenvatting toe te lichten aan de hand van de betreffende passage in het bijbelgedeelte.
- Bij vers 1-2 – Hier is interessant wat de jongeren laten doorklinken. Proeven ze in deze verzen verontwaardiging, of is God slechts een beetje ontevreden?
- Bij vers 3a – Er zit in deze woorden iets van: ‘Waar doet God moeilijk over? We verrichten toch onze godsdienstige plichten?’ Maar gezien vers 8-10 heeft het volk wel door dat ze de zegen van God missen, ze snappen niet waarom.
- Bij vers 3b-5 – Hier zou het woord ‘hypocrisie’ kunnen vallen. Of benadrukken de jongeren dat God het vasten op zich wel oké vindt, maar dat er nog iets bij moet, namelijk opkomen voor het recht?
- Bij vers 6-7 – De betekenis van deze verzen is vrij duidelijk. Hoe vertalen jongeren dat naar deze tijd?
- Bij vers 8-10 – God wil met deze verzen onder andere zeggen dat Hij zegen verbindt aan opkomen voor recht. Het zal ons dus zelf goed gaan, als we doen wat God van ons vraagt/
- Laat de jongeren ten slotte voor jullie eigen gemeente een toepassing maken door een cijfer te kiezen tussen 0 = niet dus, en 10 = helemaal oké. Mogelijk zullen veel jongeren tussen 6 en 8 kiezen: ‘het kan beter’. Daag hen dan uit om te noemen hoe het beter kan. Wat zou jullie gemeente op dit terrein beter kunnen doen? Als ze dit een moeilijke vraag vinden, kun je zelf suggesties doen. Denk aan: (meer) bidden voor situaties van onrecht, een organisatie als International Justice Mission steunen, actief zijn bij de voedselbank, asielzoekers opvangen, Fairtrade koffie gebruiken, preken over dit onderwerp, protesteren tegen abortus, enz. Het moeten uiteraard haalbare dingen zijn.
- Ter afsluiting van de bijbelstudie kun je nog het liet ‘Licht aan’ van Schrijvers voor gerechtigheid laten horen (zie YouTube). Dat gaat over Jesaja 58.
In beweging
Eerlijke kleding
Werkwijze
- Deze vorm is bedoeld om de jongeren even te laten ‘spelen’ met een concretisering van het thema in hun eigen leefwereld. Bereid je zelf even voor door de app alvast te downloaden en te kijken hoe hij werkt (niet ingewikkeld). Kijk ook even op https://tear.nl/verhalen-en-nieuws/duurzaam-shoppen-tips-voor-betaalbare-eerlijke-kleding.
- Laat ‘vraag 1’ gewoon even gebeuren. Stel, een jongere koopt graag bij Jack & Jones. Die wordt beoordeeld met ‘It’s a start’. Het kan dus beter. Onder ‘Read more’ zie je dat ze op Labour goed scoren, maar op Environment (milieu) niet goed genoeg. Onder ‘Similar brands’ is te zien dat G-Star RAW een vergelijkbaar merk is dat net iets beter scoort. Of misschien ziet de jongere wel een ander merk met een hogere score. Enz.
- Stel na een paar minuten vraag 2 aan de orde. Geef ruimte aan verschil van mening hierover. Eventueel kan hier aan de orde komen dat eerlijke kleding vaak duurder is. Wat vinden de jongeren van de uitspraak van Vivienne Westwood die op de website van Tear te vinden is: Buy well, choose less and make it last? Daarmee wordt bedoeld dat je ook minder kunt kopen en kleding waarmee je langer
- Bij vraag 3: in veel kerken wordt bewust alleen Fairtrade koffie geschonken. Is dat bij jullie zo? Informeer daar vooraf naar. Wat vinden de jongeren hiervan?