Gesprek 4: Gastvrijheid en openheid
Beginstudie
- Jongeren – en vooral tieners – zijn op zoek naar hun eigen identiteit. De groep is daarbij erg belangrijk. Daarin vinden ze leeftijdgenoten die hen bevestigen, zodat ze daar veilig zijn. Gevolg daarvan is wel dat er een sterk wij-zij denken kan ontstaan. Mensen (jongeren) die anders zijn en/of denken, zijn raar of zelfs bedreigend. Het zijn geen personen op wie je snel afstapt, laat staan dat je hen uitnodigt om deel te gaan uitmaken van jouw groep.
- In de kerk kan hiervan in sterke mate sprake zijn. We hebben het gezellig en goed met elkaar; en we spreken elkaar aan op bepaalde (wel- of niet-uitgesproken) vooronderstellingen. Maar ‘gezelligheid’ kan op die manier ook ‘geslotenheid’ worden: wie zich niet als vanzelf voegt of kan voegen in de groep, hoort er niet bij. En misschien doen we liever ook geen moeite om hem/haar erbij te betrekken.
- Het zal duidelijk zijn dat bovenstaande wringt als we de opdracht tot gastvrijheid en openheid benadrukken. Het vraagt namelijk van ons dat we uit onze comfortzone stappen en misschien ook wel dat we onze ‘eigen manieren’ relativeren.
- In de leefwereld van de jongeren hebben we het dan bijvoorbeeld over jongeren aan de rand van de gemeente, maar misschien ook wel over jongeren daarbuiten. Durven we in contact te treden met asielzoekers of met moslimjongeren uit de buurt?
Doelstelling
Jongeren ontwikkelen een meer open houding naar ‘buitenstaanders’ en durven uit hun eigen comfortzone te stappen. Ze denken na over concrete mogelijkheden om te laten zien dat ze als groep en als individu willen openstaan voor andere mensen.
Bijbelgedeelte
Genesis 18:1-8
In dit gedeelte ontmoeten we Abraham en we zien hoe gastvrij hij is. De geschiedenis van Abraham leert ons veel over de gastvrijheid zoals God het heeft bedoeld. Ondanks dat Abraham de drie mannen niet kent en ze op een ongewoon en ongelegen moment komen (het heetst van de dag), zet Abraham spontaan alles wat hij heeft in, om deze mannen als zijn speciale gasten te verwennen. Zonder dat hij het wist, heeft hij engelen onderdak verleend (Hebreeën 13:2).
Lied
Aan de maaltijd wordt het stil (OTH 369)
Andere liederen:
- Draag de last die de ander buigt
- Dit is mijn gebod (OTH 148)
Gebed
Dank God dat hij iedereen talenten heeft gegeven, waardoor wij op onze eigen manier gastvrij mogen zijn.
Bid voor gastvrijheid in je eigen leven en gemeente. Bid of God wil helpen om écht gastvrij te zijn.
Introductievorm: Hoe gastvrij ben jij?
Doe de test!
Tieners en jongeren gaan na in hoeverre ze zelf al gastvrij zijn en op welke manier.
Gastvrijheid, het is misschien geen alledaags woord voor tieners. Toch staan we in dit programma hierbij stil en denken we na over wat gastvrijheid betekent. Om erin te komen: doe de test met je groep en ontdek het persoonlijke cijfer van gastvrijheid voor tieners!
Werkwijze
- Laat iedere tiener de test persoonlijk invullen. Vraag na een paar minuten wie er denkt redelijk goed te scoren als het gaat om gastvrijheid. Wijs een paar tieners aan en vraag waarom ze dat vinden. Vraag gerust even door op voorbeelden.
- Vraag vervolgens wie er denkt erg laag te scoren en vraag aan een paar tieners waar dat dan aan ligt. Rond af door te zeggen dat er voor iedereen net zoveel hoop is en er geen score van gastvrijheid te berekenen is, omdat:
- Gastvrijheid geen afstreeplijst is van dingen doen, maar dat gastvrijheid een levenshouding is.
- Gastvrijheid onnoemelijk veel vormen kent en sterk afhangt van de situatie en de persoon.
- Gastvrijheid voor iedereen dus verschillend is en een vorm mag krijgen die bij jou als persoon past. De test van daarnet reikt je hooguit een paar ideeën of tips aan om concreet met gastvrijheid bezig te zijn.
Bijbelstudie
Tieners/jongeren krijgen meer zicht op het handelen van Abraham door in kolommen op te schrijven wat hij doet en zegt. Vervolgens spiegelen ze zich aan deze gastvrije levensstijl van Abraham.
Werkwijze
Lees het Bijbelgedeelte met elkaar.
Stap 1 – Wat staat er?
- In dit Bijbelgedeelte speelt Abraham een hoofdrol. Om meer zicht te krijgen op zijn handelen, wordt op een rij gezet wat hij allemaal doet of zegt. Verdeel de tieners/ jongeren in groepjes en lees het Bijbelgedeelte eerst een keer met elkaar door. Geef elk groepje het papier met de kolommen en laat de tieners/jongeren in hun groepje het Bijbelgedeelte nog een keer vers voor vers lezen. Na ieder vers schrijven ze in eigen woorden op wat Abraham doet of zegt. Om ze een handje te helpen, vind je het eerste vers alvast ingevuld in de kolom.
- Bespreek met elkaar wat ze hebben ingevuld. Wat valt op? Als het goed is, de enorme bedrijvigheid van Abraham, alles wat hij eraan doet om het zijn gasten naar de zin te maken.
Stap 2 – 5 tips en tricks
- Geef vervolgens iedere tiener/jongere de gelegenheid om te reageren op wat Abraham doet. Als je dit Bijbelgedeelte vers voor vers doorloopt, is het opvallend dat Abraham vooral veel doet op het gebied van gastvrijheid. Zijn tips en tricks voor gastvrijheid staan omschreven in de werkboekjes. Laat de tieners/jongeren hierop reageren door bij elke tip of trick één reactiemogelijkheid aan te kruisen.
- Hierover gaan de tieners/jongeren in de groepjes met elkaar in gesprek. Vraag een aantal tieners/jongeren of ze kunnen uitleggen waarom ze welke keuze maakten. Welke tip en trick van gastvrijheid wordt al in praktijk gebracht?
In beweging
Nu we er toch zijn…
Door middel van een filmpje testen een aantal tieners hoe gastvrij de gemeente is waarin zij wonen. De hele groep reageert hierop.
Stap 1 (voorafgaand aan de clubavond)
Benodigdheden
Een videocamera voor als je op pad gaat
Maak een ‘panel’ van drie à vier personen die de gastvrijheid gaat testen van de gemeente waarin jullie wonen. Je kunt er ook voor kiezen om gastvrijheid in de kerkelijke gemeente te testen. Hoe gastvrij is die? Bedenk of je dit groepje alleen uit leidinggevenden laat bestaan of combineert met tieners.
Werkwijze
- Wat betekent gastvrijheid? We gaan de proef op de som nemen en testen de gastvrijheid van de (kerkelijke) gemeente.
- Tieners denken met elkaar na op welke manier ze de gastvrijheid gaan testen.
Concreet idee: test de gastvrijheid ’s avonds of in de namiddag aan de rand van de gemeente. Daar begint het allemaal al, want het panel wacht daar op gastvrije mensen die hen een lift willen geven naar het centrum. In het centrum belt het panel bij een aantal (onbekende) voordeuren aan voor een drankje, een hapje of een slaapplek. Het panel zegt iets in de trant van: ‘Hallo, wij zijn van een tienerclub en wij testen de gastvrijheid van onze gemeente Lutjebroek’. Vervolgens wordt de vraag gesteld of ze iets bij die mensen kunnen drinken, een hapje kunnen mee-eten of misschien wel een slaapplek kunnen krijgen. Het is niet de bedoeling om dit allemaal bij één huis te doen. Als het panel bijvoorbeeld ergens iets gegeten heeft, gaat het vervolgens weer op zoek naar andere mensen waar ze kunnen slapen. Hoe reageren de mensen waar wordt aangebeld? Wordt er eten aangeboden of zelfs een slaapplek? Of wordt dat juist geweigerd en worden deuren spontaan weer dicht gegooid? Het panel zorgt ervoor dat deze test naar gastvrijheid goed wordt gefilmd.
Vraag tot slot een paar tieners om van de verschillende video-opnames een leuk filmpje te maken
Stap 2 (op de clubavond zelf)
Benodigdheden
- Zorg voor afspeelapparatuur om het filmpje te laten zien.
- Maak voor elk groepje drie verschillende plaquettes van karton of papier: een gouden, een zilveren en een zwarte.
Werkwijze
- Maak groepjes en laat het (bewerkte) filmpje aan de tieners zien. Je kunt het filmpje tussendoor steeds laten stoppen bij reacties van mensen aan de voordeur. Vraag dan de tieners de gastvrijheid van de desbetreffende bewoners in te schatten: wat denk je, mag het panel hier binnenkomen of niet? Zijn deze bewoners gastvrij of niet? Als het filmpje is afgelopen, praten de tieners hierover door met behulp van de volgende vragen:
- Hoe beoordelen jullie de gastvrijheid van de gemeente waarin wij wonen? Kies één van de drie verschillende plaquettes. De gouden betekent ‘onze gemeente is erg gastvrij’, de zilveren ‘het kan ermee door’ en de zwarte betekent ’totaal niet gastvrij’.
- Heb je zelf wel eens een soortgelijke situatie meegemaakt, dat er onverwacht iemand aanbelde en een beroep deed op jouw gastvrijheid? Wat deed jij toen of wat zou je in dat geval doen? Anders gezegd: welk plaquette zou je zelf verdienen?
- Vraag tenslotte een aantal groepjes om toe te lichten wat zij hebben besproken. Welke plaquettes zijn gekozen en waarom? Hoe gastvrij zijn de tieners zelf? Laat tieners tot slot één leerpunt opschrijven, één ding waar zij de komende periode als het gaat om gastvrijheid mee aan de slag gaan. Als het om de gastvrijheid van de burgerlijke gemeente ging, is wellicht een goede reflectievraag: zou de kerkelijke gemeente nu net zo gastvrij zijn? Waarom meer of minder… ?